Interview met Dr. Annine van der Meer

Annine van der Meer is iemand die met haar werk een hernieuwd geloofs- en wereldbeeld neerzet; een waarin er balans is tussen het vrouwelijke en mannelijke in een ieder en waarin het draait om op zoek te gaan naar het goddelijke in jezelf. Precies waar ik naar zoek, wat ik na streef en wat er – mijn inziens – voor kan zorgen dat we een betere, houdbare wereld creëren.

Daarnaast is haar interdisciplinaire benadering (met ruimte voor de diepte-psychologie en de geesteswetenschap, waar bestudering van de esoterie deel van uitmaakt) een verademing voor iemand zoals ik (die altijd op zoek is naar verstandelijke verklaringen, maar ook niet om haar sterke intuïtie en innerlijk weten heen kan). Annine van der Meer kijkt niet alleen naar wetenschappelijk verantwoorde verklaringen, maar betrekt ook mystiek en spiritualiteit in haar onderzoek en komt zo tot een volledig beeld; verstand én gevoel komen bij elkaar.

Sinds mijn eerste kennismaking met het werk van Annine van der Meer (haar boek “Van Sophia tot Maria”), ben ik haar werk en activiteiten blijven volgen. Dat doe ik niet snel; tijdens mijn zoektocht naar “innerlijke wijsheid” kom ik veel initiatieven tegen, weinig kan lang mijn interesse vasthouden door de vaak eenzijdige benadering ervan (wat overigens niet wil zeggen dat hier geen mooie initiatieven tussen zitten).

Dr. Annine van der Meer is historicus, symbooldeskundige en theologe. Ze schreef diverse boeken over de verborgen geschiedenis van het vrouwelijke, de vrouwen én hun vergeten bijdrage aan evolutie en beschaving. In 2008 richt ze Stichting PanSophia op; een school die bewustwording, spiritualiteit en empowerment van vrouwen verbond en die tot 2018 actief bleef. Zij zet het werk van de stichting voort in haar uitgeverij Pansophia Press. Op dit moment heeft ze net de opvolger van haar boek “Van Sophia tot Maria” afgerond; een – naar eigen zeggen – baanbrekend boek over Maria Magdalena, getiteld “Maria Magdalena ontsluierd. Verborgen bronnen onthullen haar geschonden beeld”.

Tijdens het interview maak ik kennis met een pittige dame, die tijdens haar leven de moeilijke stappen niet uit de weg is gegaan, haar boodschap beeldend en met mooie,  heldere woorden weet over te brengen en uit een zielsverlangen haar onderzoek doet en haar boeken schrijft. Ze voelt zich duidelijk geïnspireerd door ongeziene krachten;

Annine; “Eigenlijk had het meer een oorzaak dan een aanleiding. Ik was altijd al met het vrouwelijke bezig, had een diep religieus gevoel in me en heb me zelfs op jonge leeftijd afgevraagd of ik niet het klooster in wilde. Op mijn 21e ontmoette ik als studente geschiedenis Gilles Quispel (Nederlandse hoogleraar, 1916-2006, vooral bekend vanwege zijn onderzoek naar gnosis, red.).”

“Hij vertelde over de Zwarte Madonna, de donkere Moeder Aarde, dat er een samenhang is met een andere donkere vrouwe uit Oud-Israël, de vrouw van God; Sophia of Wijsheid.”

“Haar kende ik helemaal niet. Ik kende wel Moeder Maria, had zelfs een beeld van haar op mijn kinderkamer, die ik met mijn zusje deelde. Maar waarom had ik nooit over Sophia gehoord? Daarop ben ik bij Gilles Quispel gaan studeren en op zijn verzoek gaan promoveren. Mijn promotie-onderzoek richtte zich op de vraag of Jezus een asceet was; het antwoord dat ik vond was, dat hij dat NIET was geweest. Daarna volgde via vroege en hoge middeleeuwen in Oost en West het in kaart brengen van charismatische en vrouwvriendelijke stromingen binnen het zich ontwikkelende mainstream christendom; deze ontwikkelden zich steeds meer in ascetische richting. Daarbij verloor ik Wijsheid of Sophia, de vrouw van de Almachtige God uit het Hebreeuwse en gnostische christendom, uit het oog. Maar dát onderzoek heb ik in latere boeken weer opgepakt.”

“Na de promotie en enkele ingrijpende persoonlijke omstandigheden, kwam na 2000 de volgende grote stap. Ik begon me te verdiepen in vrouwenstudies, kwam op het pad van Heide Göttner-Abendroth (Duitse filosofe en onderzoekster, 1941 red.). Zij houdt zich bezig met Moderne Matriarchale studies. Daar liep ik echter na tal van jaren tegen de beperking aan dat haar werk en focus zeer feministisch van aard is, terwijl ik meer van de gnosis of ingeboren kennis van de ziel ben; het gaat mij om het innerlijke licht in het hart van mannen en vrouwen. Vervolgens schreef ik mijn eerste boeken en  bezocht wereldwijd matriarchale congressen om daar matriarchaat-onderzoekers én afgevaardigden uit inheemse culturen te ontmoeten. Vooral de vertegenwoordigsters van moderne inheemse volkeren, culturen van balans tussen het vrouwelijke en het mannelijke, gaven mij nieuwe wijsheidsinzichten; deze vrouwen én mannen staan nog dicht bij de natuur, bij de onzichtbare fijnstoffelijke werelden en bij hun voorouders.”

Hester; “Gezien uw benadering van de (religieuze) geschiedenis en een hernieuwd geloofs- en wereldbeeld dat u neerzet en dat in wezen oeroud is; heeft u tijdens uw onderzoeken steun en support ondervonden in uw denkrichting? Ofwel; in hoeverre was er begrip voor uw benadering? Zit daarin verschil in de periode dat u begon en hoe het nu is?”

Annine’s reactie is direct en duidelijk; “In het begin van mijn onderzoek naar de depatriarchalisering van de godsdienstgeschiedenis en mijn speurtocht naar Her-story was er in Nederland geen enkele support. Niente. Negeren. Twijfel. Afkeuring. Ook in vrouwenkringen wilde men niets van het matriarchaat weten omdat men ervan uitging dat het nooit bestaan had, het zou een utopie zijn, een fabel, een wensdroom en niet wetenschappelijk. Alles hangt af van welke definitie je aan het begrip matriarchaat geeft. Is dat de patriarchale invulling in de zin van ‘de Moeder heeft als Kenau de broek aan’ of de moderne invulling van een samenleving in balans en vrede… Af en toe verscheen een krantenartikel gewijd aan mijn werk.…. Ik ben deze weg alleen gegaan, realiseerde me dat ik mijn academische “mainstream”-contacten kwijt zou raken. Ik heb in de loop van de 45 jaar lezingen gegeven en artikelen en boeken geschreven en daarbij wel een bepaalde groep mensen rond mij heen verzameld, mensen die het goddelijk en sacrale vrouwelijke zochten en zoeken en die geïnteresseerd zijn in een alternatieve geschiedschrijving die de aandacht op het sacraal-vrouwelijke legt en bezig is met de implicaties voor de mens en de wereld van nu. Dit zijn de vrouwen en mannen die mijn onderzoek steunen en mijn boeken kopen, zodat ik ook weer nieuwe kan schrijven.”

“Het verschil met nu is groot. Toen stond ik in Nederland echt alleen voor mijn gevoel; vrouw tussen alleen maar mannen in een wetenschappelijke en patriarchale wereld. Het theologisch feminisme van nu is sterk verankerd in die wereld. De vrouwen van nu zijn veel meer zichtbaar in de academische wereld, ook de vrouwen in de theologie. Ze zijn echter gevormd door het materialistisch denkkader, durven niet buiten dat pad te gaan, de spirituele weg te bewandelen. We missen dus nog steeds de interdisciplinaire kruisbestuiving in de wetenschap, waarbij ziel en geest worden geïntegreerd. Dát aspect voegt de spirituele vrouwenbeweging toe. Wij baseren ons op oude en moderne matriarchaten als samenlevingen in balans en vrede, met volle aandacht en ruimte voor het wijsheidsaspect.”

Annine breekt gelijk een lans voor toekomstige onderzoekers; “Het moet mainstream gaan worden dat er breder, interdisciplinair wordt onderzocht, waarbij men openstaat voor de fijnstoffelijke werelden van de ziel en geest. Ik verwacht wel dat dit gaat gebeuren, maar wanneer is nog niet duidelijk. Daarom is het zo belangrijk om de jongere generatie buiten de bestaande materialistische kaders zelfstandig te laten denken, afstand te laten doen van de patriarchale standaard-denkpatronen waarin ze worden opgeleid. Het moet vrijer en met meer aandacht voor de individuele vorming, zonder al te veel prestatie- en examendruk.”

Annine; “Wat we kunnen leren van vrouwen uit het verleden is dat vrouwen hun eigen weg zijn gegaan en altijd hebben gekozen voor de innerlijke weg en ook voor multi-dimensionaliteit.”

Over de balans tussen man en vrouw, het mannelijke en vrouwelijke zegt ze;

“Het mannelijke is de uitbreidende beweging, een beweging naar buiten. Het vrouwelijke is terug naar de bron, naar binnen. Ook gaat het bij het vrouwelijke om het verbindende.”

“De vrouw heeft dus een dubbelrol; ze ondersteunt in de uitbreiding (het mannelijke). Is de vrouwelijke kracht te zwak, dan verliest het mannelijke zich in de uitbreiding zonder de verbindingen te zien, zonder het contact met de bron. Dat is precies wat nu in de wereld gebeurt; het zich verliezen in de uitbreiding, maar óók het wakker worden van de vrouwelijke kracht in de mens.”

Annine noemt zonder twijfel de eerste historische vrouw die voor haar een voorbeeld is: “Voor mij is dat sowieso Maria Magdalena. De tweede is Koningin Juliana. Zij heeft ervoor gezorgd dat Gilles Quispel via diplomatieke kanalen een kopie van het Thomas-evangelie vanuit Egypte mee kon nemen naar Nederland om te vertalen. Koningin Juliana was bijzonder benieuwd naar de inhoud ervan. Als haar bemoeienis niet had plaatsgevonden, dan hadden wij hier niet zo snel een Nederlandse vertaling van het vijfde evangelie gehad. Daarna is er in Nederland intensief onderzoek naar de gnosis en het gnostische christendom op gang gekomen. Het vijfde evangelie was gebaseerd op twee bronnen; een ascetische uit Alexandrië en een bron uit het oude Jeruzalem, die wordt gedateerd rond het  jaar 40. Toen Quispel met zijn vertaling bij Juliana kwam, was zij teleurgesteld. Ze was het voor een deel niet eens met zijn interpretatie: zij wees het ascetisch leven in de zin van het celibataire leven zonder bezit of vaste woonplaats af; Juliana had de zelfstandigheid van denken om door het ascetische heen te prikken en afstand te doen van dat wat zo lang tot de christelijke traditie had gehoord. Precies waar ik tijdens mijn hele promotie last van had; het ascetische werd geaccepteerd, de esoterische interpretatie mocht niet. Iets wat ik overigens met mijn laatste boeken aan het inhalen ben. Daarom is ook Juliana een voorbeeld voor mij van een dwarsdenker, die vanuit haar intuïtie en hart én gezonde verstand de weg wees.”

Hester; “Tussen 2005-2007 werden de loden boekjes gevonden in Jordanië, die evenals de Nag Hammadi-geschriften en Dode Zeerollen, van grote betekenis zouden kunnen zijn voor een juiste interpretatie van onze religieuze geschiedenis. Sinds de ontdekking zijn er echter ook hardnekkige tegengeluiden geweest over de echtheid van de loden boekjes en hebben betrokkenen bij het onderzoek naar de inhoud en herkomst flinke tegenwerking gehad. Op dit moment lijken de boekjes zelfs van de aardbodem verdwenen te zijn. Margaret Barker vertelde enkele jaren geleden tijdens een bijeenkomst van Academie PanSophia over deze boekjes en haar eerste indrukken; over Wijsheid en the Lady, ofwel de vrouwelijke goddelijke kant. Wat is uw eerste indruk van de inhoud van de loden boekjes en waar staan we nu?”

Annine: “Religieuze teksten zijn in de loop der tijd zo herschreven dat het vrouwelijke, Wijsheid, volledig is weggeschreven, waardoor we vrijwel niet meer weten wat Jezus en Maria Magdalena in hun tijd echt hebben gezegd; ook het Oude Testament kennen we alleen in een zwaar bewerkte variant. Onlangs is er in Frankrijk een oeroud evangelie opgedoken, dat mogelijk door Maria Magdalena zelf geschreven zou zijn. Daar gaat mijn boek Maria Magdalena ontsluierd over. Dan zie je hoeveel er in de vier bekende evangeliën is veranderd en aangepast. Ik ben ervan overtuigd dat Jezus en Maria Magdalena in de oude Hebreeuwse traditie staan. De loden boekjes zijn min of meer een bewijs van het bestaan van die oude traditie. Margaret Barker heeft inmiddels 3 tabletten ontcijferd. Een van de  tabletten bevat oude Kanaänitische spelling, die Margaret kan lezen. De drie tabletten zijn orakel-tabletten en één ervan dateert van voor 586 v. Chr., uit de periode van de oude Eerste Tempel; veel eerder dus dan de vroeg-christelijke tijd waar we in 2013 nog vanuit gingen. Het feit dat het orakel-tabletten zijn, bewijst dat er in die tijd aanroepingen werden gedaan. De grote vraag is of Margaret Barker een uitgever bereid vindt om haar bevindingen te publiceren.”

In 2008 richt Annine met een grote groep mensen uit voornamelijk de sacrale vrouwenbewegingen, de Stichting Academie PanSophia op; een school voor “matriarchaal bewustzijn als basis voor een samenleving van vrede met vrouwelijk en mannelijk in balans.”

De stichting organiseert bijeenkomsten rondom het werk van Annine, die in de loop van de tijd steeds meer werden aangevuld met meditatie, muziek, dans en rituelen vanuit de sacrale vrouwenbeweging. Daarnaast zet Annine vanuit de stichting ook een Academie rondom vrouwenstudies op en ontstaan vrouwengroepen, waarin boeken worden gelezen, musea worden bezocht en van gedachten gewisseld wordt over een samenleving in balans.

In 2018 besluit Annine de stichting en academie op te heffen.
Annine: “Dat was een moeilijke beslissing en er waren verschillende redenen voor. Mijn onderzoekswerk ging op zeker moment niet meer samen met het organiseren van de grootscheepse en halfjaarlijkse bijeenkomsten. De Academie liep jarenlang zeer goed en voldeed duidelijk in een behoefte om het goddelijk vrouwelijke meer gezicht te geven, maar na verloop van tijd bleek het vooral moeilijk om er jongere mensen bij te betrekken. Uiteindelijk heb ik de beslissing genomen om de stichting op te heffen en volledig de focus te leggen op mijn eigen uitgeverij Pansophia, waarin ik de doelstelling van de stichting voortzet. Ik leg mij nu toe op de boeken die ik nog wil schrijven voor de toekomstige generatie. Nu organiseer ik alleen nog 1x per jaar, rond Vrouwendag, een bijeenkomst vanuit mijn uitgeverij voor de groep mensen die mijn werk volgt en omdat ik dat leuk vind om te doen.”

Reflecterend voegt ze daaraan toe; “De stichting en academie zijn één groot leerproces geweest; sturing geven aan een stichting, leermateriaal voor de Academie opzetten én daarnaast nog onderzoeken en schrijven.. dat ik het allemaal volgehouden heb… In de loop van de tijd ben ik wel milder geworden, heb meer respect naar een ieder toe. Ik heb echter nog steeds moeite met de manier waarop sommige mensen rituelen uitvoeren, of sjamanizeren of channellen.”

Als reactie op dit laatste vertel ik Annine; “Persoonlijk had ik ook moeite met sommige rituelen tijdens de bijeenkomsten van PanSophia, terwijl ik toch erg van mijn gevoel en intuïtie uitga en open sta voor diverse benaderingen. Echter: ieder zoekt z’n eigen weg.”

Annine; “Precies. Dàt is de kern. Ieder zoekt z’n eigen weg. Dat is spiritueel feminisme! De ziel moet z’n eigen weg gaan. We moeten naar innerlijke autoriteit toe. Spiritueel feminisme, destijds een belangrijke term binnen de stichting, heeft nog steeds een hele grote taak.”

Daarop haalt Annine een recent voorval aan. Ze is gevraagd voor een video ter promotie van de komende tentoonstelling over Maria Magdalena in het Museum Catharijne Convent in Utrecht. “Dat is voor het eerst dat er ruimte is voor mijn interpretatie en interdisciplinaire benadering! Het is ook voor het eerst dat een tentoonstelling zó is opgezet, dat de vrijheid tot interpretatie bij de bezoeker zelf wordt gelaten.”

Tot slot vraag ik Annine hoe zij de nabije toekomst voor het vrouwelijke en mannelijke nu ziet en waarover we nog publicaties mogen verwachten. Gaat ze bijvoorbeeld nog schrijven over de interpretatie of uitleg van de “begrippen” engelen en demonen (die ook al enigszins in haar boek “Van Sophia tot Maria” aan bod komen en mijn inziens van belang zijn voor de innerlijke groei van de mens)?”

Annine; “Het vrouwelijke moet sterker worden en het mannelijke moet zich verbinden met de bron.”
Ze is even stil, maar vervolgt dan; “Dit gaat heel ver wat ik nu zeg: Het vrouwelijke houdt ook in – staande in de eigen ervaring, die accepteren en respecteren –  dat er een multidimensionale werkelijkheid is, een fijnstoffelijke werkelijkheid. Dat houdt in dat er weer kennis komt van astronomie, astrologie, dat dat ook mainstream wordt. Oude culturen wist ongelooflijk veel van sterren af. In mijn toekomstige boeken zal dit ook naar voren komen. Daar ben ik nu al allerlei dingen over aan het lezen en ontwikkelen.”

“Deo volente ga ik zeker nog een boek schrijven over engelen, waar demonen een onderdeel van zijn. De komende tijd zal echter mijn aandacht uitgaan naar de verschijning van mijn boek over Maria Magdalena in februari (2021 red.). De aanleiding om specifiek een boek over haar te schrijven was dat sommige onderzoekers nu zelfs het bestaan van de historische figuur Maria Magdalena ontkennen. Ik verwacht dat dit vervolg op het boek “Van Sophia tot Maria” weer veel mensen – ook mannen – zal aanspreken; Maria Magdalena is een welbekend persoon. En ik heb al weer een boekenplank vol staan met boeken voor een volgend boek over haar; ik ben nog niet klaar met haar, ” aldus Annine.